index

Brytyjskie Sea Harrier’y przebywa³y w naszej bazie w dniach 19-29 marzec 2004 r.
Samoloty nale¿a³y do 801 dywizjonu lotniczego Royal Navy (801 NAS). By³a to wizyta
szkoleniowa, samoloty bra³y udzia³ w dwustronnych æwiczeniach pod kryptonimem „Polish Dancer”.
Wykonywa³y zadania w polskiej przestrzeni powietrznej, w tym wspólne loty z MiG-29 z 1 elt.

Pionowzloty Sea Harrier FA2, jak twierdz± Brytyjczycy, to jedyne w pe³ni wielozadaniowe
samoloty bojowe w ca³ych si³ach zbrojnych Wielkiej Brytanii. Samoloty te mog± równie
dobrze wykonywaæ zadania obrony powietrznej jak i uderzaæ na cele naziemne. Mimo tak
dobrej oceny los samolotów Sea Harrier FA2 wydaje siê byæ przes±dzony. 28 lutego
2002 r. Ministerstwo Obrony Wielkiej Brytanii podjê³o decyzjê, ¿e samoloty te
zostan± wycofane ze s³u¿by do 2006 roku. Pierwszy z trzech brytyjskich dywizjonów
lataj±cych na Sea Harrierach zosta³ rozwi±zany w marcu 2004 r. Decyzjê argumentuje
siê tym, ¿e w obecnej sytuacji polityczno-militarnej na ¶wiecie Wielka Brytania
nie bierze udzia³u w dzia³aniach zbrojnych, w których Royal Navy potrzebowa³a by
ochrony przed nieprzyjacielskim lotnictwem a lotnictwo morskie wykonuje praktycznie
tylko misje wsparcia si³ naziemnych dlatego te¿ pieni±dze podatników lepiej bêdzie
przeznaczyæ na rozwój samolotów Harrier GR-7/9. Je¶li za¶ zajdzie konieczno¶æ
os³ony okrêtów, Royal Navy bêdzie korzystaæ z mo¿liwo¶ci wojsk koalicyjnych w tym
zakresie.

Poprzednik Sea Harrier’a FA2 – wersja FRS1 wraz z maszynami wersji GR3 bior±c czynny
udzia³ w Wojnie o Falklandy walnie przyczyni³y siê do zwyciêskiego dla Wielkiej
Brytanii zakoñczenia tego konfliktu zbrojnego.
W czasie wykonywania zadañ os³ony powietrznej FRS1 zestrzeli³y 22 argentyñskie
samoloty i ¶mig³owce. Jednak w drugiej po³owie lat 80 mo¿liwo¶ci wykonywania zadañ
obrony powietrznej zespo³ów floty przez Sea Harrier’y FRS 1 by³y ju¿ mocno niewystarczaj±ce –
brak pocisków p-p ¶redniego zasiêgu, s³aby radar pok³adowy. Poniewa¿ Wielka Brytania
zrezygnowa³a z posiadania wielkich lotniskowców jedyn± drog± poprawienia sytuacji
by³a modernizacja u¿ywanych samolotów Sea Harrier.

Prototyp nowej wersji FA2 – Fighter Atack wzniós³ siê w powietrze we wrze¶niu 1988 r.
Do s³u¿by Sea Harrier’y FA2 zaczê³y wchodziæ pocz±wszy od 1993 r. Czê¶æ samolotów wersji
FA2 – 31 szt. to przebudowane Sea Harierr’y FRS Mk1, natomiast 18 maszyn zbudowano od
pocz±tku jako FA2. Ich dostawy zaczê³y siê od 1995 r. Przebudowa do wersji FA2 polega³a
praktycznie na wymianie wiêkszo¶ci systemów awionicznych samolotu. Nowe wyposa¿enie jest
integrowane z u¿yciem szyny danych Mil Std 1553B. G³ównym ¼ród³em nowych mo¿liwo¶ci
bojowych FA2 by³ wielofunkcyjny impulsowy radiolokator dopplerowski Ferranti „Blue Vixen”.
Radar ma 11 zakresów pracy. W trybach p-p mo¿e m.in. wykrywaæ i ¶ledziæ jednocze¶nie
kilka celów powietrznych oraz zapewnia informacje do odpalenia i naprowadzania do 4
pocisków p-p ¶redniego zasiêgu typu AIM-120 AMRAAM. W trybie powietrze-powierzchnia
pracuje w zakresach mapowania powierzchni ziemi, wykrywania celów naziemnych, wykrywania i
¶ledzenia celów ruchomych. Wyposa¿enie kabiny pilota zosta³o zmienione. Zastosowano nowe
wy¶wietlacze wielofunkcyjne i wska¼nik HUD, a sterowanie awionik± rozwi±zano w my¶l
koncepcji HOTAS. Wyposa¿enie WRE obejmuje nowoczesny odbiornik ostrzegawczy GEC-Marconi
Sky Guardian 200 oraz wyrzutniki flar i dipoli AN/ALE-40. £±czno¶æ radiow± zapieniaj±
dwie radiostacje zakresów VHF i UHF GEC-Marconi AD-120 i Magnavox AN/ARC-164. System
IFF to urz±dzenia Allied-Signal AN/APX-100 Mk 12 lub Plessey PTR 446.

W sk³ad zestawu urz±dzeñ nawigacyjnych wchodz± odbiornik systemu TACAN GEC-Marconi
AD 2770, system nawigacyjny Thomson Thorn MADGE i odbiornik systemu GSP Rockwell Collins
IPG-100F. Samolot posiada zamontowan± w przedniej czê¶ci kad³uba kamerê fotograficzn± F-95.

Je¶li chodzi o zmiany struktury p³atowca samolotu to niewielkiej przebudowie uleg³a
przednia czê¶æ kad³uba w celu pomieszczenia bloków nowego radaru jak te¿ zmieniono jego
os³onê na bardziej bulwiast±. Dla nowych bloków awioniki wygospodarowano miejsce w
przed³u¿onej o 35 cm tylnej czê¶ci kad³uba. W rzeczywisto¶ci samoloty przebudowywane
z wersji FRS 1 otrzyma³y ca³kowicie now± tyln± sekcjê kad³uba gdy¿ stwierdzono, ¿e
bêdzie to bardziej ekonomiczne ni¿ wykonanie i zabudowa odpowiedniej „wstawki”.

Zestaw uzbrojenia Sea Harrier’a FA2 obejmuje pociski kierowane p-p ¶redniego zasiêgu
typu AIM-120 AMRAAM oraz pociski p-p bliskiego zasiêgu AIM-9L/M „Sidewinder”.
W misjach powietrze-powierzchnia samolot mo¿e byæ uzbrojony w przeciwokrêtowe rakiety
„Sea Eagle” oraz pociski przeciwradiolokacyjne ALARM. Mo¿na te¿ u¿yæ klasycznych bomb i
niekierowanych pocisków rakietowych w wielolufowych zasobnikach. Samolot nie ma
dzia³ka pok³adowego zamontowanego na sta³e w kad³ubie lecz istnieje mo¿liwo¶æ
podwieszenia pod kad³ubem dwóch zasobników z 30 mm dzia³kami Aden.



Podstawowe dane taktyczno-techniczne