pod os³on± czterech „Jaków” pilotowanych przez pp³k Ta³dykina, ppor.
Gabisa, kpt. Matwiejewa i chor. Chromego oraz dwóch „Jaków” z radzieckiego 233
plm. Samoloty wróci³y bez strat.
W przededniu i pierwszych dniach ofensywy styczniowej odnotowano najwiêksze
natê¿enie lotów bojowych. Na przyk³ad dnia 16 stycznia wykonano 44 loty bojowe:
17 stycznia – 13, 18 stycznia – 40, 19 stycznia – 40 (w tym równie¿ na os³onê
pierwszej w wyzwolonej stolicy defilady wojskowej) i 20 stycznia – 49 wylotów
bojowych. W okresie od sierpnia do stycznia pu³k wykona³ 620 lotów bojowych w
czasie 602 godzin. Wiêkszo¶æ zadañ (ok. 86%) przypad³a na towarzyszenie
samolotom szturmowym, os³onê wojsk i przepraw oraz na rozpoznanie. Podczas
wykonywania zadañ bojowych piloci pu³ku piloci stoczyli cztery walki powietrzne
i 221 razy atakowali cele naziemne.
Nowym terenem dzia³añ bojowych by³ Wa³ Pomorski i Ko³obrzeg, a baz± dzia³ania
czê¶ci pu³ku od dnia 2 lutego 1945 r. sta³o siê lotnisko w Bydgoszczy .
Pierwsze za³ogi my¶liwskie, które przebazowa³y siê musia³y startowaæ natychmiast
na wykonanie dzia³añ bojowych. W bitwach stoczonych o prze³amanie Wa³u
Pomorskiego piloci 1 plm „Warszawa” wykonywali ró¿ne zadania. Do wa¿niejszych
mo¿na zaliczyæ: ataki szturmowe na si³y i ¶rodki nieprzyjaciela w rejonie –
Pi³y, Miros³awca, Z³ocienia, Lubowa, Glinowa, Ostropola, Szczecinka, Bia³yboru,
Miêdzyborza i Chojnic, rozpoznanie rejonów – Pi³y, Wa³cza, Kalisza, pomorskiego,
Z³ocieñca, Drawska, Czaplinka, Po³czyna Zdroju, Bia³ogardu, Tychowa, Bia³oboru,
Szczecinka, Cz³uchowa, Przechlewa, Chojnic, Sêpolna i Tucholi, ataki na poci±gi
nieprzyjaciela w rejonach – Lubawa i Brus oraz ataki na hitlerowski transport
samochodowy w rejonie Chojnic i Brusy. Realizuj±c zadania wykrycia ugrupowañ
czo³gów artylerii przeciwpancernej i kolumn piechoty nieprzyjaciela, piloci
pu³ku wykonali 124 loty bojowe w czasie 169 godzin. Dzia³ania te by³y ¶ci¶le
zsynchronizowane z dzia³aniami oddzia³ów l±dowych.
Dnia 13 lutego 19445 r. ginie podczas lotu bojowego ppor. Go¶ciumiñski, który
zosta³ zestrzelony przez hitlerowskiego lotnika w okolicach Ogorzeliny.
Nastêpnego dnia nie powróci³ z zadania kpt. Oleg Matwiejew. Samolot jego zosta³
zestrzelony nad Pi³± w momencie, gdy wykonywa³ atak na kolumnê czo³gów.
Od dnia 9 marca 1945 r. pu³k dzia³a³ z lotniska Miros³awiec. G³ównym zadaniem
by³a os³ona dzia³añ lotnictwa szturmowego wspieraj±cego wojska l±dowe,
prowadzenie „swobodnego polowania” w rejonie Ko³obrzegu, rozpoznanie
rejonu
dzia³añ i ca³ego wybrze¿a morskiego. Trasy lotów bojowych prowadzi³y g³ównie w
kierunku: Ko³obrzeg i Miêdzyzdroje.
Ciê¿ka strata dotknê³a pu³k w dniu 16 marca 1945 r. Podczas wykonywania lotu
bojowego zgin±³ ¶mierci± lotnika dowódca pu³ku pp³k pil. Jan Ta³dykin. Dowództwo
pu³ku obj±³ kpt. pil. Wasyl Gaszyn. Dzia³ania na Pomorzu trwa³y do 13 kwietnia
1945 r.
W tym okresie pu³k wykona³ 213 lotów bojowych w czasie 276 godzin. Piloci
stoczyli 8 walk powietrznych oraz przeprowadzili 121 szturmowañ niszcz±c 2
samochodów, 7 parowozów, 1 poci±g towarowy, 1 jeden samolot transportowy „Ju –
52”, 8 pojazdów konnych oraz ok. 4 baterii artylerii. Sukcesy te okupiono strat±
4 do¶wiadczonych pilotów i czterech samolotów „Jak-9”.
W dniu 14 kwietnia 1945 r., dla wziêcia udzia³u w operacji berliñskiej, 1 plm
„Warszawa” przebazowa³ siê z lotniska Miros³awiec na lotnisko Baranówka,
po³o¿one 30 km. od Kostrzynia.
Sytuacja lotnicza w bitwie o Berlin by³a bardziej skomplikowana jak w
poprzednich operacjach. Chocia¿, lotnictwo radzieckie i polskie panowa³o w
powietrzu, to pierwsze dni operacji obfitowa³y w liczne zaciête walki
powietrzne. Hitlerowcy rzucili do walki wszystkie jednostki lotnicze. O
natê¿eniu walk powietrznych ¶wiadczyæ mo¿e fakt, ¿e tylko w okresie od 6 do 20
kwietnia lotnicy radzieccy i polscy stoczyli 841 walk powietrznych.
W okresie operacji berliñskiej pu³k wykonywa³ trzy podstawowe zadania:
- os³ona ugrupowañ i przepraw przez Odrê oddzia³ów 1 Armii WP w rejonach:
Starej Odry, Welfen, Flatow, Bornicke,Weklefanz, Orarienbug;
- ubezpieczenie dzia³ania 3 Pu³ku Lotnictwa Szturmowego na cele po³o¿one w
rejonach: Bad – Freienwalde, Ferbellin, Dechtow, Neu Ruppin, Rethenow.
- prowadzenie rozpoznania wojsk nieprzyjaciela g³ównie na korzy¶æ 1 Armii
WP, przez ca³y okres trwania operacji, od rejonów wyj¶ciowych a¿ do rzeki
£aby.
Realizacjê tych zadañ pu³k rozpocz±³ 16 kwietnia wykonaniem 12 lotów. W
drugim
dniu wykonano 10 lotów , w trzecim 88, w czwartym 65 i pi±tym 59 lotów bojowych.
Doskonale spisali siê piloci pu³ku podczas dzia³añ bojowych 19 kwietnia 1945 r.
W dniu tym stoczyli 6 wal powietrznych i zestrzelili 3 samoloty nieprzyjaciela
typu „FW – 190” nie ponosz±c strat. Podczas os³ony przepraw 10 i 21 kwietnia
stoczono 12 walk powietrznych i atakowano wiele celów naziemnych przeciwnika.
Przed rozpoczêciem dzia³añ bezpo¶rednio pod Berlinem, pu³k przebazowa³ siê na
lotnisko Lauenberg, po³o¿one 40 km na zachód od Odry. W dniu przebazowania, tj.
25 kwietnia, piloci odnie¶li dalsze trzy zwyciêstwa powietrzne. pierwsze ppor.
Haustowicz, drugie chor. Szwarc i trzecie por. Kalinowski. Z lotniska Lausberg
pu³k dzia³a³ tylko 4 dni i dnia 29 kwietnia przebazowa³ siê na lotnisko
Wejlefanz pod Berlinem. St±d wykonywano g³ównie zadania os³ony szturmowców
dzia³aj±cych w rejonie Berlina a nastêpnie os³aniano wojska l±dowe pod Kremmem i
Rupiner kanal. Nad rejonem tym dnia 1 maja odniesiono dwa zwyciêstwa powietrzne.
W dniu 2 maja pu³k przebazowa³ siê na lotnisko Mohtlow. Tutaj w³a¶nie, dnia 4
maja 1945 r. zakoñczone zosta³y dzia³ania bojowe pu³ku. Ostatnie zadanie bojowe
1 plm w II wojnie ¶wiatowej – rozpoznanie rejonu Hawelli wykonali piloci: ppor.
Bobrowski, chor. Czownicki, ppor. Haustowicz i ppor. £obacki. Lotem tym
zakoñczy³ siê szlak bojowy 1 plm „Warszawa”. Piloci 1 pu³ku stoczyli 56 walk
powietrznych, w których zestrzelono 9 samolotów hitlerowskich na pewno i 6
prawdopodobnie. Za zas³ugi po³o¿one w walce z faszyzmem oraz ofiarn± pracê na
froncie ¿o³nierze pu³ku otrzymali 146 odznaczeñ bojowych polskich i radzieckich.
Sztandar bojowy pu³ku odznaczony zosta³ Krzy¿em Virtuti Militari V Klasy.
9 maja 1945 r. w Dniu Zwyciêstwa nad faszyzmem 1 plm „Warszawa” otrzyma³
rozkaz powrotu do Polski na lotnisko w Bydgoszczy. Rozpocz±³ siê pokojowy okres
szkolenia ca³ych zespo³ów m³odych pilotów, techników, mechaników i pozosta³ych
specjalistów lotniczych.
O du¿ym wyró¿nieniu mo¿e ¶wiadczyæ fakt, ¿e pierwsze w naszym kraju
przeszkolenie pilotów na samolotach odrzutowych zosta³o przeprowadzone w 1951 r.
w 1 plm „Warszawa”. Pierwszymi szkol±cymi siê pilotami byli: kpt. Wi±cek, kpt.
Bajczykow, kpt. Gaszyn, kpt. Krepski, kpt. Paniewski, kpt. Tanana, ppor. Iwoñ i
ppor. Smolnik, a nastêpnymi: ppor. Dobrzeniecki, ppor. P³oszañski, ppor.
Hermaszewski i inni.
Piloci pu³ku nale¿eli do twórców wielu nowych ewolucji i szczególnie trudnych
szyków pilota¿owych na samolotach odrzutowych. Wielu z nich by³o uczestnikami
licznych pokazów lotniczych. Ju¿ w 1956 r. kpt. pil. Ryszard Grundman, kpt. pil.
Jerzy Figurski i kpt. Dêbowski, jako pierwsi piloci wykonali na odrzutowcach
zespo³owo figury wy¿szego pilota¿u, „Trójka” ta bra³a udzia³ w pokazach nad
lotniskiem Okêcie, a nastêpnie w pokazach lotniczych w NRD w Cottbus i
Junchwalde. Wysoko oceni³ te pokazy jeden z obserwuj±cych je genera³ów lotnictwa
radzieckiego, mówi±c „to ju¿ nie jest latanie, to wirtuozostwo”.
W nastêpuj±cych latach „trójka” rozrasta siê do „pi±tki”. „dziewi±tki”,
„delty” i „trzynastki”, które przez wiele lat zachwyca³y nas nies³ychan±
precyzj± lotu, z³o¿ono¶ci± i piêknem. Liczni piloci pu³ku brali w 1959 r. udzia³
w pierwszej s³ynnej tafli lotniczej lec±cej nad Warszaw±.
W latach 60 – tych dostarczono pierwsze w Polsce samoloty MiG-21. Bardzo
szybko piloci 1 plm „Warszawa” wyszkolili siê na tych nowoczesnych na tamte
czasy nadd¼wiêkowych maszynach.
Tak jak w okresie miêdzywojennym, tak i w latach 1945 – 2000 1 plm „Warszawa”
by³ swoist± wizytówk± polskiego lotnictwa.
Kolejne pokolenia pilotów i techników wkraczaj±ce w pu³kow± rzeczywisto¶æ,
wykazywa³y siê mistrzostwem w zawodzie i prawdziwym kunsztem pilota¿u. Do
historii pu³ku przechodz± nazwiska takich pilotów jak: kpt. pil. Grundman, por.
pil. Pietrzak, por. pil. Dzienisik, por. pil. Kwiatkowski, kpt. pil. Mikiciuk. W
ich wykonaniu groty, tafle i rombiki budzi³y zachwyt we wszystkich krajach
ówczesnego Uk³adu Warszawskiego.
W 1989 roku pu³k przezbraja siê na najnowocze¶niejsze samoloty MiG-29.
|
